عمده پوشش گیاهی این استان، جنگل و مرتع است. دریاچه اوان، یکی از مکانهای مناسب گردشگری در فصل تابستان است که امکان ماهیگیری و قایقرانی دارد، این دریاچه بزرگترین دریاچه استان قزوین است، دریاچه دیگر، شاه سفیدکوه است که در ارتفاعات خشچال قرار دارد. در دشت قزوین رودهای زیادی وجود دارد، رودخانههایی چون شاهرود که از پیوستن دو رود الموترود و طالقانرود به وجود آمده است. قرار داشتن استان قزوین در دامنههای زیبای رشتهکوه البرز، باعث شده تا قلههای مرتفع زیادی وجود داشته باشد که همه ساله، کوهنوردان زیادی را به خود میبیند. قلههایی چون: خشچال، سیالان و شاه البرز از معروفترین آنها هستند.
از دیگر جاذبههای طبیعی غارهایی هستند که یادگار دوران مختلف زمینشناسی در این استان هستند، غار قلعهکرد، غار ولیگشنهرود، غار حاجت خانه آکوجان، غار یخی انگول و غارهای عباسآباد. چشمههای آبگرم و معدنی زیادی وجود دارد که میتوان به نمونههایی چون: سلطان بلاغ، آب ترش و آب لرزان، آبگرم کش آباد، هفت چشمه زوارک، هفت چشمه آوج و یله گنبد و... اشاره کرد.
تاریخی و باستانی بودن این استان، عاملی برای داشتن قلعههای زیادی شده است. قلعههای معروفی چون الموت که قزوین را با آن میشناسند، قلعه نویزرشاه، لمبسر، شیرکوه، ساسان، قلعه دختر، سمیران و سنگرود را میتوان نام برد که اکثر آنها مربوط به دوران اسماعیلیه هستند. بعد از قلعهها آنچه به چشم میآید وجود برجهایی است که از بیشتر آنها تنها دیوارههایی آجری باقی مانده، برج باراجین، برج بزرگ و کوچک شمیران، برجهای دوگانه خرقان و برج سلطان اویس.
آثار باقی مانده از دورههای مختلف تاریخی در این استان مانند بیشتر استانهای کشور ایران بسیار زیاد است که معروفترین آنها شامل: دروازه تهران قدیم، دروازه درب کوشک، عمارت باغ سپهدار، گراندهتل قزوین، موزه قزوین، حمام قجر و آب انبار مسجد جامع کبیر میباشد. بهطور کلی دیدن جاذبههایی چون دریاچه اوان، آبگیر رودک، درخت خونبار زرآباد، دره سوگا، آبگرم یلهگنبد، دره کوچنان و اندج، سرچشمه نینهرود، صخرههای اندج، غار قلعه کرد و الموت و آرامگاه حمدالله مستوفی، در این استان را نباید از دست داد.
فرهنگ در پایتخت خوشنویسان ایران عطری از طبیعت و تمدن در کنار هم دارد. ساکنین قزوین به زبان فارسی، با گویش قزوینی صحبت میکنند همچنین در مناطقی از استان زبان ترکی، کردی و لری شنیده میشود که صاحبان این زبانها مهاجران شهرهای مختلف ایران به قزوین هستند.
از مشخصههای بارز فرهنگ، سبک لباس پوشیدن اهالی آن منطقه است که اعتقادات و شرایط آب و هوایی بر آن تاثیرگذار است. در گذشته پوشش مردان قزوین تشکیل شده بود از کلاه (که با توجه به وضعیت اقتصادی افراد جنسهای متفاوتی داشته)، پیراهن سفید و ساده، تن پوشی به نام ارخالق که پیراهنی جلو باز و بسیار بلند بوده، شلوارهای گشاد و ساده و پاپوششان گیوههایی به اسم جوراب، آجیده و ملکی بوده است. لباس زنان قزوینی شامل؛ شلیته، یل که نیمتنهای است از جنس پارچه تافته با ۱۸ دکمه فلزی، زیر شلیتهها شلوار سیاه میپوشیدند که در قسمت مچ پا تنگ و بالای آن گشاد بوده و پاپوش زنان گیوههای ظریف و کفشهای چرمی بوده است؛ با پیشرفت شهرنشینی در استان، به ندرت لباس محلی این منطقه را میتوان بر تن ساکنانش دید.
مردم قزوین مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند، البته اقلیتهای دینی هم در این استان زندگی میکنند.
در استان قزوین نهم شهریور را روز قزوین نامگذاری کردهاند تا آداب و سنتها را با یادآوری این نکته که روزگاری در این روز قزوین توسط شاه طهماسب (دوران صفویه) به عنوان پایتخت ایران برگزیده شد، زنده نگهدارند.
اهالی قزوین از دیرباز مردمی معتقد و پایبند به آداب و رسوم بومی، ملی و مذهبی بودهاند و هستند؛ از مراسم و آیینهای خاص استان قزوین، میتوان به این موارد اشاره کرد، جشن تیرگان (در ۱۳ تیرماه جشنی برای برداشت محصولات کشاورزی، رقص چوب جنگ و کشتی پهلو به پهلو برگزار میشود)، مراسم چهارشنبه سوری، نوروزخوانی و کوسه گلین (در اواخر اسفند عدهای از مردم ترانههای کوتاه با مضمون نزدیک شدن بهار میخوانند و از مردم مژدگانی میگیرند)، سمنوپزان یکی از آیینهای مذهبی و اصیل استان قزوین است که توسط زنان انجام میشود، پنجاه بدر (۱۹ اردیبهشت هر سال اهالی قزوین به دل طبیعت میروند و از خدا طلب باران میکنند)، چمچه خاتون (آیینی برای طلب باران)، جشن انار که در اواخر شهریور و اوایل مهر برای چیدن انار انجام میشود، جشن فندق مراسمی است برای برداشت فندق در اواسط مرداد، علاوه بر این آیین و مراسم بومی و محلی مراسم مذهبی هم با اعتقاد و ارادت خاص به پیشوایان دین اسلام در این استان برگزار میشود؛ برگزاری مراسم عزاداری در ماه محرم و صفر، برگزاری مراسم ماه رمضان و ... .
از جمله فعالیتهای خاطرهساز در هر سفری، خوردن غذاهای آن منطقه است. در استان قزوین غذاهایی چون قیمه نثار، کوکوشیرین، دگماج، آش دوغ، آش ماش پیازو را حتما باید امتحان کرد.
صنایع دستی این منطقه هنرهایی سنتی چون نقاشی و تذهیب، نقاشی پشت شیشه، نمنم دوزی، گیوه بافی ، گلابتون دوزی ، پن بافی (نوار بافی)، زیلوبافی ، گلیم بافی ، آینهسازی، قفلسازی و منبت کاری هستند که تا حدودی بیشتر آنها همچنان تولید میشوند. معروفترین هنر در این استان خوشنویسی است.
برای تهیه سوغاتی میتوان از شیرینیهای خاص استان که بسیار زیاد و معروف هستند مثل؛ باقلوا لوزی، نان برنجی، نان نخودی، باقلوای پیچ، نان ولیعهدی و همچنین صنایع دستی قزوین استفاده کرد.