از ‌یک سو شرایط طبیعی و اقلیمی و از سوی دیگر تاریخ سخت و پرفراز و نشیب این منطقه، مردمان کرمان را به قناعت و صبوری سوق داده و همچنین می‌توان گفت که ترکیب جوامع شهری، روستایی و عشایری با متاثر شدن از جریانات تاریخی و آیین‌های مذهبی در طی این سال‌ها با لهجه و تفکر این مردم در هم آمیخته و صورتی متفاوت از خود به نمایش گذاشته چه در پوشش و چه در آداب و سنت‌ها.

کرمان را اکثریتی شیعه و اقلیتی کلیمی، سنّی و زرتشتی تشکیل داده‌اند. و هرکدام آداب و رسوم مذهبی و سنتی خویش را با زندگی روزمره خود درآمیخته و در ایامی خاص مراسمی همچون جشن سده، نوروز، شب یلدا و اعیاد مذهبی و ... را برگزار می‌کنند. این آداب و رسوم همیشه هم دینی و مذهبی نیستند، گاهی بازی‌های محلی هم با همان جدیت در گوشه کنار کرمان شاید با نام‌هایی متفاوت در حال انجام است بازی‌هایی مثل اتلک تی تتلک، ماچلوس، سنگ شیشو، کلپوچ، چوگو .

مردم این سرزمین به زبان فارسی و با گویش کرمانی سخن می‌گویند و به دلیل مهاجرت اقوام مختلف در طول تاریخ به کرمان، تنوع زیادی در لهجه و گویش محلی در شهرهای مختلف استان نیز ایجاد شده به همین جهت گویش‌ها و لهجه‌های متفاوت و متنوعی در این استان به چشم می‌خورد حتی ترانه‌ها و لالایی‌های مخصوص خود را دارند که با زبان محلی خود می‌خوانند و همچنان نسل به نسل منتقل می‌شود.

همچنین از غذاهای محلی استان کرمان، آبگوشت بادمجان و کشک، آبگوشت زیره،‌ آش گندم شیر، اوماچ آش، خورشت بزقورمه، خورش آلوچه، خورش به‌آلو، زیره‌پلو، کشک کدو و مجور کدو هر یک تجربه و طعمی خاص در یاد ما باقی می‌گذارد.

صنایع دستی استان کرمان، در زندگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم مناطق مختلف استان نقشی چشمگیر دارد. از صنایع دستی رایج در استان می‌توان به قالیبافی اشاره کرد که کرمان یکی از مراکز مهم قالیبافی ایران و جهان به شمار می‌آید و از طرفی طرح و رنگ در قالی کرمان از چنان اهمیتی برخوردار است که کمتر می‌توان دو قالی را از نظر رنگ و نقشه شبیه به یکدیگر پیدا کرد، از شاه عباسی، افشان، ترنجی، خوشه، برگ فرنگی، درختی، شکارگاه و قاب قرآنی به عنوان طرح و نقشه های معروف استان نام برده می‌شود. دیگر صنایع دستی که در کرمان هنوز رواج دارد، هنر دست‌دوز زنان و دختران رفسنجان است به نام پته دوزی که با نخ‌های رنگین نقش‌هایی زیبا را بر زمینه پارچه‌های دستباف به نام “عریض” می‌دوزند. معروفترین نقش پته، طرح پته‌ای یا درخت زندگی است که به نام‌های متعدد مانند پته میری، پته ترمه‌ای، پته جقه‌ای، پته بادامی، پته سربندی، پته افشاری، پته کردستانی و... در پته‌دوزی به کارگرفته می‌شود، از دیگر طرح‌های پته‌دوزی می‌توان از پیچک ترنج، سروچه، نقوش حیوانی بخصوص پرندگان و لچک ترنجی نام به میان آورد.

شاید یکی دیگر از مهم‌ترین صنایع دستی استان که ارزش صادراتی هم پیدا کرده است، گلیم‌های ظریف شیرکی پیچ و سوزنی سیرجان است. گلیم‌هایی که در نوع خودشان از ظریف ترین‌ها و پر طرفدارترین‌های هستند.  

صنایع دستی استان کرمان به این دو خلاصه نمی‌شود قالیچه‌های افشار، گلیم شیریکی پیچ، شال‌بافی، عریض‌بافی و یا ساخت فرآورده‌های مسی تزئینی در مسگری مثل سینی، کشکول، قندیل، تبرزین، تابلو و ... دیگر مواردی هستند که در مناطق مختلف استان کرمان رواج دارد.