همدان محل زندگی چهار قوم فارس، ترک، لر و لک است به همین جهت این استان از لحاظ آمیختگی قومیتی در کشور مشابهی ندارد. این مردم بنا به زبان‌های متفاوت فرهنگ و آداب و رسوم متفاوتی نیز دارند و هرچند به دلیل قرابت مکانی کمابیش متاثر از فرهنگ یکدیگرند اما به طور کل چهار محور فرهنگی در این استان دیده می‌شود.
نواحی شمالی و غربی استان یعنی شهرهای رزن، بهار، فامنین و کبودرآهنگ محل زندگی قوم ترک است. اقوام لر و لک در شهرستان‌های جنوبی استان یعنی ملایر ، نهاوند و مکان پیدا نشد سکونت دارند. شهروندان همدانی فارس هستند و به لهجه‌ شیرین همدانی تکلم می‌کنند. در نواحی غربی همدان یعنی اسدآباد و بخشی از کبودرآهنگ که در مجاورت استان‌های کرمانشاه  و نوع مکان نامعتبر است است هم‌وطنان کرد زبان سکونت دارند.
همدانی‌ها مسلمان و پیرو مکتب تشیع هستند. اقلیتی از هموطنان اهل تسنن و هم‌چنین خانوارهای اندکی مسیحی و یهودی نیز در این استان سکونت دارند. فرقه‌ اهل حق در بیشتر مناطق لک‌نشین استان پراکنده‌اند و لکی زبان آیینی آنان است.  
در همدان نیز همانند بیشتر استان‌های این مرز و بوم آیین و اعیاد ملی و مذهبی وجود دارد. مراسم عید نوروز در این استان با رسومات رایج یعنی اسقبال از نوروز با خانه‌ تکانی و خرید انواع آجیل و شیرینی‌جات و رخت و لباس نو، چهارشنبه سوری و دیدار از درگذشتگان در سه جمعه‌ آخرسال، اعیاد مذهبی فطر، قربان و غدیر نیز برای این مردمان بسیار اهمیت دارد و به طور معمول با دید و بازدید و قربانی کردن در عید قربان همراه است.
 همدان استانی چند قومیتی و چند فرهنگی است. هر یک از این اقوام علاوه بر اشتراکات ملی فرهنگی دارای آیین و رسومات مختص به خود هستند. مراسم عروسی و سوگ اقوام لر و لک هم‌چون دیگر هم فرهنگان آنان در قلمرو لرها و لک‌های ایران صورت می‌پذیرد. این امر در مورد ترک‌ها و کردهای همدان نیز صادق است. هریک از این اقوام دارای خصوصیات بارزی هم‌چون دیگر هم‌زبانان خود در این مرز و بوم هستند. حضور اقوام مختلف در این استان، موسیقی و رقص‌های متفاوت و متنوع بر اساس هر فرهنگ و قومیت را سبب شده است. آذری زبانان موسیقی عاشیقی و اقوام کرد و لر هم موسیقی خاص خود را در این منطقه رواج داده‌اند. لباس‌های محلی همدان نیز داستانی چون موسیقی دارد.

همدان از لحاظ تنوع صنایع دستی مقام دوم را در سطح کشور به خود اختصاص داده است و برخی از صنایع دستی آن هم‌چون سفال صادر می‌شود. «پایتخت سفال ایران» یعنی شهر «لالجین» در ۲۰ کیلومتری شهر همدان واقع است و قدمت سفالگری در این شهر به ۷۰۰ سال می‌رسد. در فهرست آثار صنایع دستی کشور رشته‌ مبل و منبت کاری به نام همدان به ثبت رسیده است. فراوانی درختان گردو در سطح استان عامل اصلی رواج این صنعت است. ملایر ۶۰ درصد مبل و منبت کشور را تولید می‌کند. «مرواربافی» یا همان سبدبافی ملایر پس از سفال لالجین مقام دوم صادرات صنایع دستی استان را احراز کرده است. قالیچه‌های معروف شهر همدان به قیمت ارزان عرضه می‌شود. صنعت چرم‌سازی همدان نیز بسیار حایز اهمیت است.

تجربه خوردن غذاهای محلی نکته‌ای مهم است که در سفر نباید آن‌را فراموش کرد، در همدان نیز خوردن آش برنج، آبگوشت قورمه، آش بادمجان ملایر، آش آماج همدان و انواع مختلف آش‌های دیگر را نباید از دست داد.

مسافران می‌توانند پس از سیر و سیاحت دراین استان بسیار دیدنی علاوه بر صنایع دستی و هنری، انگشت‌پیچ و انواع شیرینی‌ها، انگور، شیره، خمیر‌صنل، انواع گیاهان دارویی، صابون محلی، گردو و انواع خشکبار را نیز با خود به سوغات ببرند.