شهری در خطه سرسبز استان گلستان که به دلیل نزدیکی به جاده ابریشم از گذشته دارای اهمیت بوده است. آب و هوایی نیمه خشک و گرم دارد، که به خاطر قرار داشتن در ارتفاعات معتدل و کوهستانی و همچنین همسایگی با کشور ترکمنستان است.

خاک حاصلخیز گنبدکاووس منبع درآمد اهالی این شهر است و بیشترشان مشغول کشاورزی، باغداری و دامپروری هستند، محصولاتی چون، گندم، جو، برنج، مرکبات، غلات و زیتون کشت می‌شود.

زیبای‌های طبیعت در استان گلستان و به تبع آن در گنبدکاووس بسیارند، این شهر به دلیل آب و هوا، شرایط جغرافیایی مناسب و وجود تالاب‌هایی چون، آلماگل، مورد توجه علاقمندان به پرنده‌نگری است چرا که همه ساله پرندگان مهاجر زیادی به این شهر کوچ می‌کنند و میهمان این شهر می‌شوند.

در گنبدکاووس اسب‌های اصیل ایرانی (اسب ترکمن) پرورش داده می‌شوند و هر سال در پیست سوارکاری این شهر که یکی از پیست‌های خوب و مناسب سوارکاری در خاورمیانه است در مسابقات کورس اسبدوانی بهاره و پاییزه با هم رقابت می‌کنند.

در کنار طبیعت سرسبز، آثار و بناهای تاریخی‌ این شهر از شهرت زیادی برخوردارند به اندازه‌ایی که به داشتن بلندترین برج‌های آجری شناخته شده است، از آثار تاریخی این شهر می‌توان به برج گنبدکاووس، زیارتگاه خالدنبی، امامزاده یحیی بن زید و شهر تاریخی جرجان اشاره کرد. قلعه‌های فراوانی در این شهر وجود دارد، قلعه بی‌بی شیروان، قلعه نورگنبد و...

مردم این شهر از قشرهای مختلفی هستند، ترکمن‌ها، مازندرانی‌ها، آذری‌ها، خراسانی‌ها، سمنانی‌ها و اندکی نیز بلوچستانی در این شهر زندگی می‌کنند، بیشتر به زبان ترکمنی تکلم دارند. مردمانی مسلمان و پیرو شیعه و سنی هستند. از نام این شهر پیداست که ادب‌پرور و ادیب دوست است، چنان که نامش از قابوس‌بن‌وشمگیر گرفته شده و مقبره‌اش هم در این شهر است.

بیشتر مراسم‌های آن‌ها مذهبی است، جشن‌هایی چون عید قربان، عید فطر، مولودی(تولدپیامبر)، مراسم طلب باران، مراسم عاشورا و تاسوعا، در این شهر برگزار می‌شود. ترکمن‌های این شهر لباس محلی خاص خود را دارند که شامل بخورتلنگ(نوعی کلاه)، قرمزدون(لباسی بلند)، چرموق و شلوار برای آقایان، قوپه(تاج)، کورته(روسری) و چاود مخصوص زنان است. موسیقی محلی این منطقه ترکمنی بوده و شامل سازهای زهی است که بیشتر به صورت تک‌نوازی اجرا می‌شود. غذاهای محلی چون چکدرمه، اکمک، بولامه، چوروک، بیشمه و قاتلاما را در این شهر می‌توان یافت و از خوردنشان لذت برد.

صنایع دستی قالی بافی در این شهر رونق دارد و از مرغوب‌ترین قالی‌های ایران به حساب می‌آید.