یکی از راههای شناخت فرهنگ یک سرزمین آشنایی با غذاهای آن است، مواد اولیه، طرز پخت، تزیین و رنگ غذاها نشان دهنده فرهنگ و عادتهای آن جامعه است و به جرات میتوان گفت غذا بخشی از هویت یک سرزمین و مردمانش را تشکیل میدهد. غذا در فرهنگ ایرانی، از جایگاه ویژهای برخوردار است؛ به گونهای که در تمام مراسم و آیینهای سنتی، غذا بخشی جدا نشدنی است.
ایران به همان تنوعی که اقوام مختلفی در آن زندگی میکنند، غذاهای متنوعی دارد. هر یک از این اقوام تحت تاثیر شرایط اقلیمی که در آن زندگی میکنند، سبک پخت متفاوتی دارند و مواد اولیه متفاوتی را برای تهیه غذا بکار میبرند. و البته به دلیل اکثریت مسلمان غذاهای ایران همگی حلال هستند.
ترکیب مواد برای پخت غذا در ایران به گونهای است که مواد تشکیل دهنده غذاها مکمل یکدیگر هستند و مزه غذا را به تعادل میرسانند؛ طعم و مزهای به یاد ماندنی با عطر و رنگی خاص و ایرانی.
در بیشتر غذاهای ایرانی رد پای موادی مانند برنج، سبزیجات، گوشت سفید و قرمز، غلات و به میزان کم طعم دهندهها و ادویههای ایرانی (به ویژه زردچوبه و زعفران) را میتوان دید. به گونهای که در یک وعده غذای رسمی به طور معمول برنج و گوشت قرمز حضور دارد. از طرفی نان به دلیل قداست مذهبی، جایگاه ویژهای در سفره ایرانیان دارد. ایرانیان نان را نعمتی مقدس میدانند و با توجه به این اعتقاد نان مهمترین غذای بخش عمدهای از ایرانیان است. علاوه بر نان در بیشتر مناطق ایران برنج (پلو و چلو) غذای معمول خانوادههای ایرانی است.
نوشیدنیهای سنتی ایران بسیار پر آوازه هستند و طرفداران بسیاری دارند مثل: چای، دوغ و دم نوشهای گیاهی که خاصیت درمانی هم دارند.
دسرها نیز جایگاه خود را دارند که بر گرفته از فرهنگ ایرانی هستند مثل: فرنی، شله زرد، حلوا و ... .
معروفترین غذاهای ایران شامل: پلو، آبگوشت، چلوکباب، کباب و آش است.
در شمال ایران که شامل شهرهای حاشیه دریای خزر میشود، مناطق سرسبز و جنگلی بسیار به چشم میخورد، در کنار طبخ ماهی با برنج، انواع خورشهای محلی، انواع سبزیجات و حبوبات غذاهای بسیار معمول این منطقه هستند. سبزیجات بخش مهمی از خوراک مردم این منطقه را تشکیل میدهد و گوشت قرمز کمتری استفاده میکنند. برنج خوراک اصلی مردم این منطقه است و در گذشته حتی صبحانه هم برنج مصرف میکردند. نکته بارز دیگر غذای این منطقه تازه بودن مواد غذایی است و مردم هنوز هم ترجیح میدهند در فصلهای مختلف سال غذاهای خاص فصل و متناسب با مواد اولیه موجود در بازار را تهیه کنند.
در شمال غربی و غرب ایران كه منطقهای كوهستانی است، به دلیل رواج دامداری، مصرف انواع كبابها رایج است ضمن این كه انواع دلمه و آش و هم چنین برنج و نان نیز مصرف بالایی دارد. در مناطق شرقی و مركزی ایران نیز غذاهای مخصوص محلی از قبیل انواع خورش و آش بیشتر رواج دارد و در انتها در جنوب ایران به دلیل مجاورت با دریاهای خلیج فارس و دریای عمان بیشتر غذاها دریایی هستند و تا حدودی مزه تندی هم دارند.در بعضی شهرهای ایران بخصوص در تهران و سایر شهرهای بزرگ، رستورانهایی وجود دارد که انواع غذاهای ملیتهای مختلف را طبخ میکنند مثل: ایتالیایی، چینی، فرانسوی، هندی و ... . به ویژه برخی غذاهای ایتالیایی که طرفداران زیادی در ایران دارد.