فرهنگ استان زنجان
استانی که مردمانش به مهمان‌نوازی شهره‌اند عجیب نیست که قومیت‌های مختلف در آن ساکن باشند، زنجان منطقه‌ای است با ساکنینی از اقوام مختلف.
زنجانیان مسلمان و شیعه مذهب‌اند البته همانند دیگر نقاط ایران اقلیت‌های مذهبی نیز در این استان زندگی می‌کنند. ساکنین زنجان به زبان ترکی صحبت می‌کنند و در مناطقی از این استان زبان تاتی نیز رواج دارد.
آثار و بناهای تاریخی در این استان بیانگر قدمت و پیشینه‌ای ارزشمند برای زنجان است، همانند آثار تاریخی نوع پوشش هر منطقه قسمتی از فرهنگ و تاریخ مردمان آن منطقه است؛ در زنجان زنان پارچه‌ای به پیشانی می‌بندند به نام پوشن، روسری‌شان یاشماق نام دارد، لباسی با طرح‌های رنگارنگ به نام کوینک بر تن می‌کنند و روی آن جلیقه می‌پوشند که در زبان محلی جلیزقا خوانده می‌شود، شلیته و شلوار می‌پوشند، پیراهنی که از دو قسمت تشکیل شده به نام پاچین که در بالا تنه ساده و قسمت پایین تنه گشاد و چین‌دار است، پاپوش‌شان چاروق است؛ مردان زنجانی کت و شلوار ساده می‌پوشند، کلاهی به سر می‌گذارند به اسم کچه بورک که از اهمیت خاصی در بین زنجانیان برخوردار است، پاپوش مردان گیوه و چاریق (کفشی از جنس پوست گاو) است، با افزایش فرهنگ شهرنشینی در بیشتر مناطق ایران کمتر لباس‌های محلی بر تن ساکنین دیده می‌شود.
شعر و موسیقی بخش جدا نشدنی هر منطقه و قومیتی است که زمزمه و نجوایش از ساکنین هر اقلیم نمادی است از فرهنگی که سینه به سینه بر جان وارثانش نقش بسته، در زنجان با توجه به حضور اقوام مختلف شکل‌گیری موسیقی در آن نیز برگرفته از فرهنگ‌های مختلف است، در راس آنها موسیقی آذربایجان است که ریشه‌ای عمیق در موسیقی این استان دارد، عاشیق‌ها در موسیقی زنجان نقش پررنگی دارند.
آداب، آیین و اعتقادات هر قوم، قابل لمس‌ترین برگ از کتاب فرهنگ یک منطقه است. در زنجان مهمان از اهمیت خاصی برخوردار است و از مهم‌ترین رسم‌ها آداب پذیرایی از مهمان است.
یکی از جشن‌های کهن زنجان جشن حالا است که در اوایل فصل پاییز و پس از برداشت محصول انجام می‌شود، این جشن با حضور مردان است و هیچ زنی در این مراسم حضور ندارد. مراسم و سنت‌های ملی مثل؛ چهارشنبه سوری، عید نوروز، شب یلدا و ... با شور و نشاطی خاص در زنجان صورت می‌گیرد. همچنین ساکنین زنجان ارادتی خاص به بزرگان دین اسلام دارند و بر همین اصل مناسبت‌های مذهبی چون؛ اعیاد، ماه‌های عزاداری، آداب ماه رمضان و ... در این استان با نظم و شکوهی خاص برگزار می‌شود.
صنایع دستی نمادی از فرهنگ و هنر مردمان یک منطقه است. ملیله کاری بر روی نقره در استان زنجان هنر خاص آن بوده و بعدها توسط هنرمندان زنجانی به دیگر شهرها انتقال داده شد، هم‌چنان نیز این هنر در این استان وجود دارد و یکی از مشاغل محسوب می‌شود، چاقوسازی که استان زنجان به آن شهرت دارد،
مسگری ، قالی بافی ، گلیم بافی ، تذهیب، صفحه‌ی مورد نظر پیدا نشد ، سنگ تراشی ، سرمه‌دوزی و چاروق‌دوزی از دیگر صنایع دستی زنجان هستند که می‌توان از آنها در کنار خوراکی‌هایی چون نان اردکی، سبزی ماتار، انگشت‌پیچ و پیاز کوهی به عنوان سوغاتی استفاده کرد.
از غذاهای معروف استان زنجان می‌توان به رشته بالاماش، جغوربغور، آش ترش و دوغراماج اشاره کرد که از خاطرات خوشمزه سفر خواهد بود.
