رودخانه مند یکی از تاثیرگذارترین رودخانه‌های جنوب کشور بالاخص استان بوشهر  است که در مسیر خود با حمل املاح گوناگون مصبش را به اکوسیستم خاصی تبدیل کرده که محل مناسبی برای زندگی زیست‌مندان گوناگونی است.

این ناحیه که امروزه به عنوان منطقه حفاظت‌شده مند و بخش حساس‌تر آن به عنوان پارک ملی نخیلو تحت حفاظت سازمان محیط زیست است به دلیل دور بودن از مناطق مسکونی و وجود جزایر و مناطق جزر و مدی از بهترین زیستگاه‌ها برای اجتماع پرندگان بالاخص در فصول گرم سال محسوب می‌شود.

از راه‌های دسترسی به این منطقه می‌توان به بندر بردخون کهنه در مسیر بوشهر به بندر دیر و هم چنین بندر کوچک مل گنسه اشاره کرد.

جزایر نخیلو تهمادو و خان به دلیل عدم دسترسی شکارگران طبیعی همه ساله در شش ماهه اول سال پرندگان زیادی را برای لانه گزینی به خود جذب می‌کنند از این میان می‌توان به پرستوی دریایی پشت تیره و پشت دودی سلیم خرچنگ خوار و حواصیل ارغوانی اشاره کرد.

هم‌چنین در فصول سرد سال در سواحل گلی و حراهای کوچک منطقه می‌توان از مشاهده کنارآبزیانی هم‌چون سنگ گردان آبچلیک پاسرخ کاکایی صورتی و دسته‌های بزرگ باکلان و کفچه نوک لذت برد.

دسترسی نامناسب وجود جاده‌های خاکی ناهموار و هم چنین گرمای زیاد فصل تابستان کار مشاهده پرندگان را در مند دشوار می‌کند اما نتیجه کار همیشه به تحمل این دشواری‌ها می‌ارزد.

پرندگانی هم‌چون: باکلان – باکلان گلوسیاه – پلیکان پا خاکستری – حواصیل سبز – حواصیل هندی - اگرت ساحلی – اگرت سفید بزرگ – حواصیل خاکستری – کفچه نوک – فلامینگوی بزرگ – عقاب شاهی – عقاب تالابی - عقاب ماهیگیر– دراج – جیرفتی - صدف خوار – آووست – چوب پا – سلیم خرچنگ خوار – چاخ لق هندی - سلیم طوقی کوچک – سلیم طوقی – سلیم کوچک – سلیم شنی – سلیم شنی کوچک – دیدومک - تلیله سفید – تلیله کوچک – تلیله بلوطی – تلیله شکم سیاه – تلیله نوک پهن – گیلانشاه دم حنایی – گیلانشاه دم سیاه – گیلانشاه ابرو سفید – گیلانشاه – آبچلیک خالدار – آبچلیک پاسرخ – آبچلیک نوک سربالا – کاکایی بزرگ – کاکایی پشت سیاه – کاکایی پشت سیاه بزرگ – پرستو دریایی نوک کاکایی – پرستو دریایی خزر – پرستو دریایی کاکلی – پرستو دریایی کاکلی کوچک – پرستو دریایی بدصدا – پرستو دریایی گونه سفید – پرستو دریایی پشت دودی – پرستو دریایی پشت سیاه – پرستو دریایی کوچک – پرستو دریایی ساندرز – باقرقره گندمی - یاکریم – جغد کوچک جنوبی - شبگرد مصری – بادخورک دودی – بادخورک کوچک – ماهیخورک سینه سفید - زنبورخوار سبز – سبزقبای هندی - چکاوک شکم سیاه – چکاوک بیابانی – چلچله بیابانی – بلبل خرما - دم چتری – چکچک سیاه شکم سفید – سسک جنبان – لیکو – شهدخوار – سنگ چشم خاکستری بزرگ – غراب گردن قهوه ای - گنجشک گلو زرد و زردپره راه راه در تالاب مند دیده می‌شوند. بهترین زمان برای بازدید از این تالاب در ماه بهمن است.

نکات:

۱. جزیره نخیلو در فصول گرم سال میزبان تعداد فراوانی از انواع پرستوهای دریایی و باکلان‌هاست که آنجا را برای جوجه آوری انتخاب می‌کنند. برای دیدن این صحنه باید از سازمان حفاظت محیط زیست مجوزای لازم را بگیرید.

۲. مصب رودخانه مند از بهترین مناطق برای دیدن کنارآبزیان است.