برای صعود جبهه شمالشرقی دماوند، دو مسیر معروف وجود دارد که مبدا حرکت یکی از آنها روستای گزنه و دیگری روستای ناندل میباشد که از پناهگاه تخت فریدون به بعد این دو مسیر یکی میشود، صعود از روستای گزنه بسیار طولانی است.
موقعیت جغرافیایی روستای گزنه N=355456 ، E=521242 در ارتفاع ۱۷۸۰ متری است. از روستا که به سمت صعود از جبهه شمالشرقی حرکت کنید، رودخانه سمت راست و منطقه جنگلی زیبایی قرار دارد. آنچه در زیر گزارش میشود صعود گروهی ما به سمت قله است.
بعد از ترک روستا، حدود چهارساعت پیاده روی ما را در ارتفاع ۲۷۳۰ متری قرار داد، چادر را نزدیک چشمه آبی به موقعیت جغرافیایی N=3595417، E=52177305 بر پا کردیم، و شب را آنجا ماندیم. صبح بعد از صبحانه حرکت کردیم، ساعت ۷:۳۰ حرکت کردیم و ساعت ۱۴:۳۰ به ارتفاع ۴۰۰۰ متری رسیدیم. ساعت چهار عصر به موقعیت جغرافیایی N=3596655 , E=5213467 در تخت فریدون رسیدیم. در این مسیر شیب زیاد بود و راه رفتن کندتر میشد، پاکوبهای این مسیر به خوبی مشخص است. تخت فریدون پناهگاهی است به ارتفاع ۴۳۵۰ متر است، پناهگاهی است سنگی و گنجایش ۲۰-۱۸ نفر را دارد. در اطراف پناهگاه نیز میتوان چادر نصب کرد، اما وزش باد در شب اذیت کننده است. مسیر تخت فریدون تا قله سه قسمت متفاوت دارد، قسمت اول شیب متوسطی دارد و پاکوب و مسیر خاکی است، که حدود ۲ ساعت طول کشید، قسمت دوم مسیر دیواره سنگی مجاور به دره یخار است با شیب تند، که اینجا پاکوب مشخص وجود ندارد و در بعضی از جاها از برف پوشیده شده است، دره یخار سمت چپ این تیغه سنگی است و این دیواره در زمان مه شدید و بعد از آن راهنمای خوبی است، برای رسیدن به قله در طول صعود از این دیواره نباید جدا شد. زمان صعود این دیواره برای تیم ما ۴ ساعت بود. قسمت سوم مسیر شیب تند زیر قله است که اگر برف داشته باشد پاکوب مشخصی ندارد و زمان رسیدن به قله را بیشتر می کند، وجود بخارهای گوگردی نشاندهنده نزدیک شدن به قله را دارد. ساعت ۱۵:۳۰ به قله رسیدیم. زمان فرود برای این مسیر نزدیک به چهار ساعت بود. تا تخت فریدون.
حدود ساعت ۴ صبح از خواب بیدز عواملی بود که نگذاشت راحت بخوابیم. حالا نوبت استفاده از کولهپشتی صعود رسیده بود وسایل لازم رو داخلش گذاشته و آماده صعود شدیم. ساعت ۶:۱۵ همراه با طلوع به سمت قله حرکت کردیم با یک نگاه به قله دیدیم که گروههای قبل از ما عازم شدند و مسیر تا حدودی شلوغ است. در این کار فقط نظم آرامش، خونسردی، صبر و حوصله و هبستگی آدم رو موفق میکنه هیچ کاپ و مدالی در انتظار کسی نیست تمام مبارزه با طبیعت یا بهتر همراهی با طبیعته پیش میاد که خیلیها تا پای قله میان ولی به دلایل نمیتوانند قله را فتح کنند و این هیچ نقطه ضعفی در گروه تلقی نمیشه.
آغاز مسیر از [place type=city slug=tehran-city]، (ترمینال شرق) به سمت سدلار است. در جاده هراز از طریق پلور وارد جاده سد لار شده و از کنار تابلوی پناهگاه سیمرغ وارد جاده خاکی و ناهموار منتهی به پارکینگ در منطقه ورارو میشویم و از آنجا به قرارگاه پلور. اگر ساعت پنج صبح با اتوبوس به سمت سدلار حرکت کنیم، ساعت هشت صبح قرارگاه فدراسیون پلور خواهیم بود. که از آنجا با وانت یا نیسان میتوان به سمت پارکینگ سیمرغ حرکت کرد، ابتدای این مسیر با مسیر جنوبی یکی است، ولی از سه راه تاسیسات سد، مسیر غربی جدی میشود، فاصله زمانی تا آنجا دو ساعت است. این قرارگاه، در ارتفاع ۲۲۷۰ متری از سطح دریا، در زمین بزرگی واقع در ابتدای جاده سد لار، نرسیده به دوراهی رینه و به صورت سالن سوله با وسایل و تجهیزات مناسب ساخته شده است و شامل خوابگاه، سرویسهای بهداشتی، دیواره سنگنوردی و پارکینگ است که توسط فدراسیون کوهنوردی کشور ساخته شده است. از پارکینگ تا پناهگاه سیمرغ ۳ تا ۴ ساعت کولهکشی دارد، که در این مسیر قاطری برای حمل کولهها تا پناهگاه وجود ندارد. مسیر پاکوب خوبی دارد و در قسمتهای مختلف با تابلو علامتگذاری شده است. ارتفاع پناهگاه ۴۲۰۰ متر است، پناهگاه سیمرغ در دو طبقه ساخته شده و گنجایش ۳۰ تا ۴۰ نفر را دارد، همراه داشتن چادر با توجه به فصل و روز صعود معلوم میشود. اطراف پناهگاه آب جاری وجود دارد به خاطر ذوب شدن برفها، و مشکل آب نیست. اگر حرکت از تهران را از پنج صبح شروع کرده باشید، ۳ عصر در پناهگاه سیمرغ هستید.
صعود به قله از پناهگاه سیمرغ:
بیشتر کوهنوردان صعود خود را صبح زود شروع میکنند، و بهترین ساعت ۳ تا ۴ صبح است. این جبهه از دماوند چون در سایه قله دماوند است، از هوای سردی برخوردار است و تا ساعت ۱۰ صبح از نعمت گرمای خورشید در آن بیبهرهاید.
برای صعود کولهو لباس گرم لازم است. ابتدای مسیر پاکوب بسیار خوبی وجود دارد، کم کم بعد از اینکه نزدیک گرده میشویم پاکوبها بسیار کم هستند و گاهی با سنگها هم درگیری به وجود میآید، اگر برای بار اول به دماوند و این جبهه میآیید بهتر است که راهنما داشته باشید، یا با گروههایی که راهنما دارند همراه شوید. این مسیر اگر اشتباهی رفته شود کمی صعود را با مشکل روبهرو میکند، سنگهای ریز دارد و شیب تند. بنابراین باید دقت کافی را داشت. اگر حرکت شما از پناهگاه سیمرغ ساعت چهار صبح باشد و مسیر درست را طی کرده باشید، ساعت یک ظهر بر قله دماوند خواهید بود و میتوانید لذت کافی از قله و کاسه آتشفشانی را ببرید. مسیر فرود، شن اسکی و ریزشی است و در حدود ۴ تا ۵ ساعت زمان برای فرود لازم است.
بهترین فصل صعود:
آب و هوای کوه دماوند در دو ماه فروردین و اردیبهشت زمستانی، بسیار ناپایدار و همراه با توفانهای شدید است و برنامههای صعود را مختل کرده و احتمال بروز حوادث مختلف بالا میرود. بهترین زمان برای صعود به قله دماوند ماههای تیر و مرداد است. هر چه از مرداد به سمت شهریور میرویم، این منطقه خشکتر شده و با تغییرات ناگهانی آب و هوایی روبرو میشویم.
وسایل مورد نیاز:
طناب، کلنگ، کوله صعود، کفش کوه، کولهپشتی، بادگیر، کلاهپشمی، کاپشن، جوراب پشمی، کیسه خواب، دستکش مناسب، عینک آفتابی، لباس گرم، چراغ قوه، کرم ضد آفتاب، شلوار گرم، چادر، سوت، قمقمه.
جبهه شمالی از جمله مسیرهای سخت دماوند است. برای دسترسی به این مسیر، مثل تمام جبهههای دیگر دماوند از جاده هزار و تا روستای ناندل میرویم. خروجی روستای ناندل بین تونل ۷ و ۸ جاده هراز است که به دوراهی دلارستاق شناخته میشود و از آنجا به وسیله جاده آسفالته پر پیچ و خمی حدود ۲۰ کیلومتر به روستای ناندل میرسیم.
آخرین آب مسیر شمالی دماوند، گوسفندسرایی است که حدود سه کیلومتر قبل از سنگ بزرگ برقرار است و میتوان از آب برداشت. البته با توجه به شرایط شاید بتوان از بالای جانپناه ۵۰۰۰ و از یخچال هم آب برداشت.
برای رسیدن به سنگ بزرگ هم با نیسان و جاده خاکی و یا از روستای ناندل پای پیاده مسیر را طی کرد.
شبمانی اول تیم ما در دشت ناندل و در ارتفاع ۳۰۰۰ متری انجام شد. مکانی به نظر گوسفندسرا میآمد ولی خبری از آب و گله نبود. تیم ما برای اینکه روز بعد به جانپناه ۵۰۰۰ برسد و همچنین خواب راحتتری در ارتفاع ۴۶۰۰ متری داشته باشد در این مکان شبمانی داشت.
برای صعود به جانپناه ۴۰۰۰، دو یال شرقی و غربی وجود دارد که یال انتخابی ما یال غربی است که اگر چه مسافت بیشتری نسبت به یال شرقی طی میشود ولی شیب کمتری دارد. البته این دو یال نزدیک جانپناه به یکدیگر متصل میشوند. همچنین شروع مسیر یال غربی از راه دره بین دو یال است.
کولهها را میتوان تا جانپناه ۴۰۰۰ با قاطر حمل کرد که کرایه آن به ازای هر کوله ۳۵ هزار تومان است. جانپناه ۴۰۰۰ بسیار سالم و قابل استفاده است و دو طبقه دارد که البته بالای آن کامل نیست و تا نصف طول جانپناه ادامه یافته است. در حالت عادی ظرفیت ۱۵ تا ۲۰ نفر را دارد و طبقه پایین آن تخت چوبی دارد. ممکن است تیمهای دیگر در جانپناه مواد غرایی و یا آب برای دیگر کوهنوردان به جای بگذارند. ما سه بطری آب و مقدار قابل توجهی نان در جانپناه ۴۰۰۰ متری مشاهده کردیم.
مسیر از ۴۰۰۰ تا جانپناه ۵۰۰۰ به سمت جنوبشرقی است و در دو قسمت پاکوب در میان سنگها، خیلی مشخص نیست، کمی بالاتر از جانپناه ۴۰۰۰ و دیگری زیر جانپناه ۵۰۰۰ که مسیر به طور کامل سنگی است و پاکوب مشخصی وجود ندارد. مسیر بین دو جانپناه از دره بزرگی که انتهای یخچال دو بیسل است عبور میکند. سنگهای زیبای زیر جانپناه ۵۰۰۰ از جاذبههای مسیر به شمار میرود.
جانپناه ۵۰۰۰ هم مانند ۴۰۰۰ قابل استفاده و مناسب است و دو طبقه آن کامل است و ظرفیت بیش از ۲۰ نفر را دارد ولی در عوض کف آن تخت چوبی ندارد و تنها طبقه بالای آن چوبی است و ارتفاع طبقه بالای آن حدود ۱/۸ متر است و برای بالا رفتن آن پلکان مناسبی وجود ندارد و باید در نظر داشت که رفت و آمد به طبقه بالا به خصوص برای افراد با قد کوتاهتر به هیچ وجه کار سادهایی نیست و نیاز به دست قوی و یا کمک دیگران دارد.
در اطراف جانپناه ۵۰۰۰ مکانهایی به صورت صاف در آمده است که میتوان حدود ۶ تا ۷ چادر با فاصله بر پا کرد. مسیر بعد از جانپناه ۵۰۰۰ تا قله با شیب همراه است. این مسیر به صورت کلی پاکوب مشخصی دارد تنها در دو قسمت به علت بستر سنگی، پاکوب پیدا نیست، برای عبود از قسمتهای سنگی با توجه به میزان پیشروی یخچال بر روی یال بهتر است مسیر مناسب از سمت راست و یا سمت چپ دیوارههای سنگی انتخاب شود.
این دیوارههای سنگی حدود ۴ تا ۶ متر ارتفاع دارد و در مواقع با کمی صبر و دقت میتوان مسیر مناسبی را در اطراف آن پیدا کرد. هیچ قسمت مسیر عبور از یخچال ندارد. مسیر پاکوب بعد از درگیری با سنگ به خوبی مشخص است و تا قله ادامه پیدا میکند و البته به صورت شن اسکی میباشد. حدود ۲ تا ۳ ساعتی قبل از قله به دلیل وزش باد گوگردهایی که مخصوص جبهه جنوبی است، به سمت یال شمالی میآید و نفس کشیدن در ارتفاع را سختتر میکند.
این مسیر از سادهترین و قدیمیترین مسیرهای دستیابی به قله کوه دماوند است. دسترسی به مسیر جنوبی صعود، از طریق پلور و رینه امکانپذیر است. در نیمههای جاده آسفالتی متصل کننده این دو نقطه به یکدیگر، مسیری خاکی و ناهموار به سمت شمال وجود دارد که با تابلویی کوچک مشخص شده است.
حرکت از تهران به سمت پلور در استان مازندران :
پلور روستایی است در دامنه کوه دماوند که اقامتگاه کوهنوردانی است که میخواهند دماوند را صعود کنند. برای رسیدن به پلور از جاده هراز، بعد از خروج از تهران از شهرهای بومهن و رودهن و منطقه آبعلی عبور میکنید و بعد به امامزاده هاشم میرسید، اینجا میتوان ناهار یا صبحانه را حلیم خورد. بعد از امامزاده هاشم در شهر پلور یک جاده از سمت چپ به سمت قرارگاه پلور جدا میشود. بعد از یکی دو پیچ به قرارگاه میرسید، برای دسترسی به گوسفندسرا یا مسجد صاحبالزمان (مبدا صعود دماوند از جبهه جنوبی است) هم باید از جادههای به موازات جاده هراز، که پلور را به رینه وصل میکند، به سمت رینه حرکت کنید، رینه یکی از شهرهای استان مازندران، با ارتفاع ۲۱۰۰ متر است که در ۹۰ کیلومتری تهران قرار دارد. کوهنوردانی که قصد صعود به قله دماوند از یال جنوبی را دارند باید از مسیر رینه عبور کنند.
کمی پس از قرارگاه پلور در جاده آسفالت به یک دو راهی میرسید. مسیر مستقیم به سمت دریاچه سد لار و پارکینگ غربی میرود و مسیر سمت راست با یک تابلو به سمت رینه، که مقصد رسیدن به جبهه جنوبی است. بعد از حدود ۵کیلومتر به جاده خاکی میرسید که تابلوی زرد با نوشته منابع طبیعی دماوند در ورودی آن دیده میشود. این جاده خاکی به طول ۷ کیلومتر به گوسفندسرا در ارتفاع ۲۹۵۰متر میرسید که مبدا صعود کوهنوردان از جبهه جنوبی است. امکان گرفتن قاطر برای حمل بار وجود دارد.
در جاده خاکی قابلیت عبور ماشینهای شاسی بلند، مینیبوس، نیسان و یا ون وجود دارد. از مست رینه هم میتوان به سمت پلور حرکت کرد و به جاده خاکی رسید و از رینه به گوسفندسرا نیز مانند پلور نیسان کرایهای وجود دارد.
از تهران تا قرارگاه پلور ۲ ساعت راه است. قرارگاه پلور در ارتفاع ۲۲۰۰ متری قرار دارد. خارج از روستای پلور است و در ابتدای جاده سد لار، نرسیده به دو راهی رینه، به صورت سوله وجود دارد. امکانات در اینجا شامل: خوابگاه، سرویس بهداشتی و پارکینگ است.
حرکت از گوسفند سرا به بارگاه سوم:
حرکت از گوسفندسرا به سمت پناهگاه بارگاه سوم حدود ۴ ساعت طول میکشد، در طول مسیر پاکوب به خوبی وجود دارد.
بارگاه سوم:
سومین پناهگاه در ارتفاع ۴۱۵۰ متری قرار دارد. بنای فلزی که در سال ۱۳۴۵ ساخته شد، ولی به علت سقوط بهمن بزرگی در زمستان ۱۳۵۱ از بین رفت و یک سال بعد از آن بنای سنگی جایگزین آن شد. گنجایش تعداد افراد در آن حدود ۳۰ نفر است. در اطراف آن مکانهایی مناسب برای چادر زدن وجود دارد.
مجتمع کوهنوردی دماوند:
۵۰ متر بالاتر از پناهگاه بارگاه سوم این مجتمع وجود دارد، که در سال ۱۳۸۷ ساخته شد. این پناهگاه سه طبقه دارد و امکانات آن شامل: انبار کوله، غذاخوری و آشپزخانه و ظرفشویی، اتاق خواب و سرویس بهداشتی است. در اینجا آب از چشمه لولهکشی شده است. ظرفیت حدود ۱۰۰ نفر را دارد. ارتفاع اینجا ۴۲۰۰ متر است.
صعود به قله:
ساعت چهار صبح حرکت به سمت قله. مسیر جنوبی جز پر ترددترین مسیرهای کوهنوردی دماوند است، برای همین احتیاجی به راهنما نیست، پاکوب هم در این مسیر به خوبی مشخص است. در این مسیر از جاذبههای طبیعی آبشار یخی دماوند در ارتفاع ۵۰۰۰ متری و تپه گوگردی که به قله منتهی میشود نیز میتوانید لذت ببرید. تپه گوگردی با دهانههایی که هنوز بخار گوگرد از آن متصاعد میشود و گوگردهایی که در اطراف این دهانههای کوچک پراکندهاند آخرین گامهای کوهنوردان به قله را سختتر میکنند.
قله اما از این جبهه زیبایی دیگری علاوه بر دهانه بزرگ همیشه پوشیده از برفش دارد و آن سرهای یخ زده و باقی مانده گوسفندانی است که برای همیشه اینجا در قله دماوند و در لابلای سنگ جاودان شدهاند.
دماوند بلندترین قله ایران در رشته کوه البرز و دارای آتشفشانی نیمه خاموش است.