موقعیت جغرافیایی تهران به گونهای است که میتوان به فاصله چهار تا پنج ساعت از سمت شمال به دریا رسید و از سمت جنوب با همین حد فاصله به کویر دسترسی داشت و چون در حد فاصل منطقه کوهستانی از شمال و دشت در جنوب قرار دارد، شرایط آب و هوایی متنوعی در آن حاکم است و کشاورزی در قسمتهایی از استان تهران مثل شهریار، لواسانات و شمیرانات و همچنین کوهپایههای جنوبی البرز که زمینهایی با شیب ملایم دارد دیده میشود.
یکی از نمادهای طبیعی استان تهران، کوه دماوند است با نگاهی همیشگی به تهران، که در ۶۹ کیلومتری شمال شرق استان تهران و در استان مازندران قرار دارد. صعود این قله برای کوهنوردان لذتی شیرین است. از داخل شهر تهران نیز میتوان زمانی که هوا پاک باشد دماوند را دید. آبشارهای طبیعی مثل آبشار سوتک، آبشار و تنگه واشی، آبشار سنگان، آبشار لار و آبشار دوقلو، کوههایی مثل پلنگ چال، توچال، سرک چال و... و مکان های تفریحی و دیدنی چون دربند، درکه، سولقان، دره کن، دریاچه سد امیرکبیر، فرحزاد، کردان و...از جمله مکانهای طبیعی هستند که دیدنشان لذت بخش خواهد بود.
تهران از آثار فرهنگی، تاریخی هم به همان اندازه جاذبههای طبیعی بهرهمند است. یکی از مجموعههای با ارزش تاریخی در استان تهران، بناها و کاخهای یادگار شاهان قاجار و پهلوی، همچنین بازار است که هر بینندهای از معماری ایرانی آن لذت خواهد برد. کاخ سعدآباد، کاخ گلستان، نیاوران، مرمر، شمسالعماره و...از جمله کاخهای دیدنی تهران هستند.
تهران کلانشهری است که اصالت و فرهنگ مردمانش در سایه مهاجرت بیش از حد قومیتهای مختلف به این استان رنگ و عطری از قدیم ندارد و کمتر کسی را میتوان یافت که اصالتش ریشه در تهران داشته باشد.
تهرانیان مسلمان و شیعه مذهبند البته اقلیتهای دینی هم در این استان زندگی میکنند. در تهران مردم به زبان فارسی با هم صحبت میکنند، در گذشته ساکنین تهران با لهجه تهرانی با هم گفتگو میکردند در حال حاضر این لهجه در منطقه شمیران تهران به شکل محدود شنیده میشود. دیگر زبانهای رایج در تهران؛ ترکی، مازندرانی، کردی، لری، گیلکی و عربی است.
با افزایش شهرنشینی به خصوص در تهران که پایتخت محسوب میشود دیگر خبری از لباسهای سنتی و بومی تهران نیست، در گذشته مردان تهرانی کلاه بر سر میگذاشتند (هنوز هم تعداد اندکی از مردان نسل قدیم بدون کلاه از خانه خارج نمیشوند)، تن پوششان پیراهن، شلوار، قوای معمولی و سرداری بود.
پوشش زنان تشکیل شده بود از؛ روبند سفید که بلندیش تا زانو میرسید، پاپوششان نعلین نوک برگشته، پیراهنی از ململ سفید بر تن میکردند، دامنی پرچین به نام شلیته و دامن شلواری به اسم تنبان میپوشیدند و با چارقد موی خود را میپوشاندند و بیرون از خانه با چادر چاقچور حاضر میشدند.
یکی دیگر از بخشهای مهم فرهنگ هر منطقه آداب و آیینهای سنتی است، از میان این آیینها میتوان از؛ مراسم عید نوروز، چهارشنبه سوری، قاشق زنی، شب یلدا، رسم پهلوانی گلریزان و ... یاد کرد. علاوه بر مراسم آداب بومی و ملی، تهران یکی از مهمترین استانها در اجرای مراسم مذهبی و دینی در ایران است، مناسبتهای مذهبی مثل؛ اعیاد، ولادت امامان شیعه، عزاداری ماههای محرم و صفر و اعمال ماه رمضان که با شکوه و ارادتی خاص در پایتخت ایران زمین اجرا میشود.
از غذاهای سنتی تهران که شنیدن نامشان هم حس چشایی را به وجد میآورد چه برسد به چشیدنشان میتوان به دمپختک، دیزی، آش شلهقلمکار، خورش قرمهسبزی و خورش قیمه بادمجان و چلوکباب اشاره کرد.
تهران به جز دود و شلوغی، سوغاتیهای دیگری هم دارد، سیب دماوند، کشمش شهریار، سوهان ری، کلاج (نوعی نان) فیروزکوه. در زمینه صنایع دستی نیز استان تهران صاحب پیشههایی نظیر: قالی بافی ، جاجیم بافی و شیشه گری در دماوند و روستاهای اطراف تهران، جاجیمبافی شهرری، و نقاشی روی چرم در ملارد، میباشد که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند.