رشته کوه البرز همچون دیواری، مازندارن را به دو ناحیه تقسیم کرده است، نواحی جنوبی که کوهستانیاند و نواحی شمالی، که جلگهای هستند. وجود دریای خزر و رشته کوه البرز در این استان موهبتی را به وجود آورده که دیدنی است.
دریای خزر، نقش مهمی در اقتصاد مردم این شهر دارد. کشاورزی هم عمده فعالیت اقتصادی این منطقه است. محصولات کشاورزی چون برنج، پرتقال، نارنج، نارنگی، کیوی، هلو و شلیل در این استان تولید میشود. جغرافیای خاص حاکم در منطقه، باعث شکلگیری جاذبههای طبیعی زیادی شده، جنگلها، جلگهها، علفزارها، سواحل شنی، آبشارهای متعدد، کوهستانهای پوشیده از برف، آبشارهای فراوان و رودها و جاذبههای فراوان دیگری که به عنوان نماد ایران نیز شناخته میشوند، مثل کوه دماوند که مرتفعترین قله ایران است. وجود این جاذبهها در کنار یکدیگر این استان را تبدیل به منطقه گردشگری وسیعی کرده که در هر فصلی پذیرای حضور مسافران زیادی است.
قله دماوند، علم کوه ، دریاچه شورمست، دریاچه قو رامسر، دریاچه ولشت، چشمه باداب سورت، سد لار، آبشار یخی، آبشار امیری، آبشار لار، آبشار هریجان، آبشار جواهرده، آبشار هفتسنگ ساری، شکارگاههای امیری، شبه جزیره میانکاله، جواهرده، چشمه آب گرم ازرو، چشمه آب گرم رامسر، جنگل شیاده، جنگلهای دوهزار و سه هزار و بسیاری از مناطق دیگر، از جمله جاذبههای دیگری هستند که هر کدام برای خود دنیایی است.
از آن جایی که این سرزمین به خاطر آب و هوای خوب و خوشش جایگاه حاکمان و تجار و خانها بوده است، اماکن تاریخی زیادی در آن وجود دارد که بیشتر آنها همچنان زیبا و ارزشمند، باقی ماندهاند. موزه شهر بابل، مجموعه فرهنگی كندلوس كجور، موزه تاريخ طبيعی خشكه داران در مسير جاده اصلی تنكابن، كاخ رامسر، كاخ جهان نما و پل شاهعباس و شهر تاريخی ساری، مساجد، امامزادهها، مقبرهها، تكيهها، مجموعههای سد تاريخی عباس آباد، باغ صفوی، عمارت چهلستون، چشمه و عمارت و كاخ صفی آباد (بهشهر)، تاسيسات قديمی و محوطه باستانشناسی شهرهای تاريخی آمل و ساری ، تپه كلار و گنجينه كلاردشت (چالوس)، كجور (نوشهر)، تپه باستانی سرخرود (محمودآباد)، تپههای ابوالحسن كلا، گردكوه و جمنان سه تپه باستانی و حاشيه رودخانه تالار (قائمشهر)، خانه تاريخی نيما یوشیج (بلده نور)، خانه كلبادی، خانه احمدعلیخان هزار جريبی، خانه فاضلی، پل معلق و دوازده چشمه آمل، پل محمدحسن خان بابل و پل شيرگاه، كاروانسرای سنگی مشهور به كاروانسرای گمبوج و راه باستاني تنگه بند بريده، غار كميشان، ديوخانه، اسپهبد خورشيد، دخمههای سنگی و كوهستانی در روستای اسك، قلعه كنگلو (سوادكوه)، قلعه ملك بهمن، ماركوه (رامسر) و قلعه پولاد، و بسیاری دیگر از بناهایی که زیبایی طبیعی این استان را چندین برابر کردهاند. از بناهای حکومتی میتوان به كاخ چايخوران چالوس، عمارت شهرداری تنكابن، ساختمانهای بانك ملی و دارايی ساری و آمل، هتلهای قديمی بابلسر و رامسر، اشاره کرد.
صحبت از سرسبزی جنگل، زیبایی دریا و شکوه کوهستان است، ساکنین این استان مردمانی از جنس طبیعتند.
مردم این استان به زبان مازندرانی (تبری) صحبت میکنند البته لهجه اهالی مازندران با توجه به منطقه جغرافیایی که در آن قرار گرفتهاند متفاوت است. مسلمان و پیرو مذهب شیعه بوده و همانند دیگر نقاط ایران اقلیتهای مذهبی هم در این استان زندگی میکنند.
سخاوت طبیعت مردمان این استان را میهمان خود کرده و بیشتر ساکنین مازندران به کشاورزی، دامپروری و باغداری مشغول هستند.
فرهنگ، آداب و رسوم در هر منطقه با تاثیر گرفتن از شرایط جغرافیایی شکل میگیرد و مازندرانیها با بهرهگیری از آن دارای فرهنگی اصیل و باستانی هستند. یکی دیگر از نشانههای زنده بودن فرهنگ در هر منطقه، پوشش سنتی است که در مازندران با گذشت زمان و ورود به عصر تکنولوژی هنوز هم دیده میشود؛ لباس سنتی زنان مازندرانی شامل: شلیته، چارقد، چاروق، گالش، مندل و جومه و...؛ مردان مازنی کلاه نمدی، شلوار، علیجه، چاروق، کلوش و ... است.
علاوه بر زبان و پوشش، موسیقی جایگاه ویژهای در فرهنگ هر منطقه دارد که مازندرانیها در این زمینه هم سابقهای درخشان دارند. موسیقی در مازندران با سازهای سنتی چون: نی، سرنا، دهل و ... جان میگیرد. از مهمترین سبکهای موسیقی مازنی میتوان به کتولی اشاره کرد.
اهالی مازندران پایبند به آداب و رسوم و برگزاری مراسم ملی و مذهبی هستند از میان این آداب و رسوم میتوان به:
نوروزخوانی؛ که مژده نزدیک شدن و رسیدن سال نو را به مردم میدهد،
مراسم تیرماه سیزده؛ از مراسم سنتی و رسمی مازندران است و در اواسط آبانماه انجام میشود،
چال برف؛ در فاصله اول تا ۱۵ اردیبهشتماه انجام میشود و نمادی از ذخیره کردن آب و مبارزه با کم آبی است،
گهوارهبندی، آغوزکا و ... . همچنین مراسم مذهبی در مازندران با شکوه خاص انجام میشود؛ سوگواریهای ماه محرم و صفر، آداب ماه رمضان، اعیاد مدهبی و ... .
صنایع دستی که در این استان همچنان به کار خود ادامه میدهند، قالی بافی ، جاجیم بافی ، شمد، سوزندوزی، رنگرزی، سرامیکسازی، چادرشب بافی ، هنرهای مربوط به چوب و فلز و حصیربافی هستند. در کنار این صنایع دستی، میتوان از خوارکیهایی چون کماج، آغوزنون، شکر قرمز و انواع مرکبات، برای تهیه سوغاتی استفاده کرد.
در حال و هوای خوب مازندران، لذت خوردن غذای محلی با چاشنیهای خاص خود منطقه را نباید از دست داد، غذاهایی چون خورشت سیر انار، بشته واش، مالابیج، بیج بیج، ترش سماق، ناز خاتون، باقلا وابیج، کدو بره، آغوز مسما، ترش ترشو، دوپتی، اسفناج مرجی، خورشت آلو، آش کدو.