استانی در جنوب غرب کشور ایران که در بخش مرکزی ارتفاعات زاگرس قرار گرفته است. این استان به دو ناحیه گرمسیر و سردسیر تقسیم میشود. همین تنوع آب و هوایی عاملی برای وجود محصولات کشاورزی و رویش انواع گیاهان دارویی شده است.
رشته کوه دنا این منطقه را از نظر زیبایی طبیعی، صفایی دیگر بخشیده است. قله دنا با ارتفاع ۴۴۰۹ متر در شهر سی سخت بلندترین نقطه این استان است. از این کوه رودخانههای زیادی سرچشمه میگیرد که آبشارهایی چون بشار، مارون، زهره و خرسان که بسیار زیبا و دیدنی هستند، را ایجاد کردهاند.
پیست اسکی پیست اسکی کاکان از جمله جاذبههای این منطقه است. شهرک توریستی سیسخت، آثار تل چگاه، آب گرمون، آب شوران، شهر لارندن، آب انبارها، کاروانسراها، قلعهها، گورستان سه طبقه و تنگ سولک در رشتهکوههای بهمئی، باغ توریستی چشمه بلقیس چرام، بقعه امامزاده بیبی حکیمه، سرچشمه چنارستان سفلی، تنگ تکاب، روستای پلکانی و باغسانی مارین، تنگ هنگان، روستای گوشه و چهارطاقی خیرآباد علیا از جمله جاذبههای دیدنی این استان هستند.
منطقهای دیگر از ایران زمین که پایتخت طبیعت خوانده میشود، ساکنین کهگیلویه و بویراحمد به زبان لری صحبت میکنند.
بیشتر ساکنین این استان مشغول به کشاورزی و دامپروری هستند. این استان دارای فرهنگ و پیشینهای کهن است، اولین قومی که در این منطقه ساکن شدند عیلامیان بودند.
بویراحمدیها مسلمانند و مذهبشان شیعه اثنی عشری است، مردمی خونگرم و پایبند به اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی هستند.
همانند بیشتر استانهای ایران مردم کهگیلویه هم دارای پوشش سنتی و مخصوص اقلیم خود هستند، در این میان لباس زنان این منطقه از جذابیت خاصی برخوردار است؛ دیدن پوششهای رنگی زنان در دل طبیعت بکر این استان جذابیت زیادی برای این منطقه به ارمغان آورده است. لباس زنان شامل؛ سرپوشی به نام مینا (پارچهای به عرض ۷۰ و طول یک متر است)، چارقد، لچک، کلاه کوچک که زیر مینا بر سر میکنند، پیراهن و دامنی که بیشترین ابعاد پارچه را به خود اختصاص میدهد، به گونهای که برای دوخت هر دامن چیزی حدود ۵ تا ۱۲ متر پارچه استفاده میشود. رنگ لباسهای زنان با رنگهای روشن و شاد طراحی میشود و هر چه سن زنان افزایش مییابد از رنگهای تیره برای دوخت لباس استفاده میشود، همچنین زنان نوعی کت زنانه به نام دلگ با آستینهای بلند و تزیینات خاص در مراسم و جشنها میپوشند.
پوشش مردان این استان؛ جبه، دلگ، شال، پیراهن بدون یقه و با آستین گشاد، کلاه (از جنس پشم گوسفند و به رنگ خاکستری و مشکی و بسیار سفت و محکم است) و گیوه است.
موسیقی و نغمهها در فرهنگ استان کهگیلویه و بویراحمد از جایگاه و اصالت خاصی برخوردار هستند. سازهایی که به موسیقی این خطه روح میبخشند شامل؛ کرنا، دهل، نی و پیشه است. در مناسبتها مختلف، موسیقی و حرکات موزون در کنار هم به مراسم شور و نشاطی مضاعف میدهند. از حرکات موزون که ریشه در فرهنگ و تاریخ این استان دارد میتوان به؛ دستمال بازی، رقص چوب، ترکه بازی و اسب سواری اشاره کرد.
آداب و رسوم هر منطقه وابسته به باورها و اعتقادات قومی و قبیلهای ساکنین آن منطقه است، در بویراحمد هم بسیاری از آیینها و آداب هنوز زندهاند و اجرا میشوند؛ برگزاری اعیاد مذهبی و ملی، برگزاری ماههای عزاداری، مراسم و سنتهای چند مرحلهای ازدواج: کچهزنی، کدخداگشونی، خواستگاری، خسی، نشانهبندون و ... .
در کنار تمام جذابیتهای کهگیلویه جا دارد به صنایع دستی و محصولات این استان اشاره کنیم؛ گلیم بافی ، قالی بافی ، گبه بافی ، جاجیم بافی آینه دان یا چنته، خورجین، شله یا آلاتی، جل، جوال و گچمهبافی؛ گردو، عسل، انگور و سیب.
اکر به این استان سفر کردید از غذاهای معروف و خاص این منطقه بچشید، انواع شلهها که با دوغ، ماست و شیر و به همراه برنج پخته میشوند، آش کارده، آش دنگو، نان بلوط، نان برکو، لوی و تیلیت پیاز.