آخرین تعریفی که از صنایع دستی توسط گروهی از کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ایران اراِیه شده چنین است: صنایع دستی به مجموعهای از «هنر - صنعتها » اطلاق میشود که به طور عمده با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی موجب تهیه و ساخت محصولاتی میشود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانهای است.
صنایع دستی میتواند هم حالت کارگاهی و هم حالت خانگی داشته باشد و قابلیت استقرار در شهر و روستا را دارد و بدون نیاز به تکنولوژی پیشرفته بیشتر متکی به متخصصهای بومی و سنتی است و قسمت اعظم مواد اولیه مورد مصرف آن از داخل کشور و به صورت محلی قابل تهیه و تامین است. افزون بر این، صنایع دستی دارای ویژگیهای هنری و مصرفی به صورت همزمان بوده و در مجموع میتوان آن را یک «هنر – صنعت» نامید. چرا که هم ویژگیهای یک صنعت را داراست و هم ضمن برخورداری از خصوصیات هنری، هنر محض محسوب نمیشود و به پشتوانه کارآییهای مصرفیاش و از آنجا که قابلیت تولید و تکرار دارد بیشتر جزو گروه هنرهای کاربردی قرار میگیرد.
از سال ١٩٦٤ میلادی با تاسیس «شورای جهانی صنایع دستی(WCC)» به عنوان یکی از ارگانهای وابسته به یونسکو، صنایع دستی و سنتی در قالب یک «هنر – صنعت» و به عنوان بخشی از زندگی فرهنگی و حیات اقتصادی ملل مورد توجه قرار گرفت. این سازمان روز ۲۰ خرداد را به عنوان روز جهانی صنایع دستی اعلام کرد که مصادف با همین روز در ایران نیز نمایشگاه سالانه صنایع دستی به مدت ۱۰ روز برگزار میشود.
بدون شک صنایع دستی شاخصترین هنر سنتی ایران است و در این میان شهر اصفهان به عنوان پایتخت صنایع دستی ایران شناخته میشود. در حال حاضر در ایران بیش از ۱۰۰ گونه انواع صنایع دستی وجود دارد که این تنوع در دنیا قابل توجه است. هر چند بسیاری از انواع رشتهها در حال حاضر نیاز به حمایت و توجه بیشتری دارند، اما در حال حاضر عمده فعالان این حوزه را زنان تشکیل میدهند و در برخی مناطق با وجود بحران آب، به عنوان معیشت جایگزین به آن پرداخته میشود.
در سفرهایتان به محصولات تولیدی محلی توجه کنید. بسیاری از این محصولات میتواند به عنوان وسایلی کاربردی استفاده شود و جایگزین بسیار خوبی برای محصولات خارجی هستند. در حالی که به صورت معمول کیفیت و قیمت یهتری نیز دارند و به گسترش تولیدات محلی و اشتغال برای جامعه محلی کمک میکند.