نام قدیم :
تب بس
وجه تسمیه :
بعضیها نام طبس را «تب بس» گفتهاند، تب به معنی حرارت و داغی.
شهرت :
عروس کویر ایران
جمعیت :
69,658
مساحت :
55,808 (کیلومتر مربع)
ایستگاه راهآهن
فرودگاه
شهر طبس (تبس)، شهری کویری است که در قسمت غرب استانخراسان جنوبی قرار گرفته است. این شهر همانند دیگر شهرهای همجوار کویر دارای آب و هوای بیابانی با روزهایی گرم و شبهایی سرد است.
شهر طبس دارای معادن متعددی از جمله ذغال سنگ است. این شهر به دلیل قرار گرفتن بین دو کویر «مرکزی» و «لوت»، داشتن روستاهایی کم نظیر و بافتهای تاریخی دست نخورده، نگین شهرهای کویری محسوب میشود و همه ساله مورد توجه و بازدید گردشگران و کویرنوردان زیادی قرار میگیرد.
طبس به دلیل قرار گرفتن در مسیر زیارتی استانهای مختلف ایران به سمت مشهد و همچنین وجود حرم حسین بن موسی الکاظم (ع) پذیرای زایران زیادی از سراسر استانهای جنوبی و شرقی کشور میباشد.
شهر طبس را با نخلهای سبز بلندش میشناسند. نامهایی چون: میقات الرضا(ع)، بهشت کویر ایران، پایتخت معدن ایران، عروس کویر ایران و ... هر کدام نامهایی هستند که جهانگردان و انسانهای مطرح پس از دیدن طبس روی این شهر نهادهاند. وجود باغهای فراوان در طبس که تلفیقی از درختان نخل و نارنج است، اين شهر را به بهشت کویر تبدیل نموده است.
بیدلیل نیست که اینگونه خوانده میشود: نگین کویر، طبس در آغوش کویر جای گرفته با این حال درختان سرسبز نخل و پرتقال در این شهر طوری خودنمایی میکنند که اگر چهره آفتاب سوخته مردمانش را نبینی شک میکنی که در یک شهر کویری ایستادهایی.
گرما و آرامش کویر در وجود ساکنین این شهر کویری ریشه کرده و مردمی صبور را در دل خود پرورانده است. مردم طبس هم مانند دیگر مردمان خراسان جنوبی به زبان فارسی دری صحبت میکنند، با همان آهنگ و آوای خراسانی. ساز و موسیقی خراسانی همچنان در مراسم و اعیاد نواخته میشود و جایگاه ویژهایی را داراست.
هنوز هم در دل کویر و با گذشت سالیان طولانی آداب و رسوم در این شهر زنده و پا برجاست و مردمانش سعی در حفظ سنتها و آیینها دارند. بیشتر مردم طبس شیعه هستند و ارادت و اعتقاد خاصی به امامان دین اسلام دارند. قرار داشتن حرم حسین بن موسی الکاظم (ع) ؛ که پسر امام هفتم و برادر امام هشتم شیعیان است بر ارادت مردم طبس به این خاندان افزوده است؛ در اعیاد و مناسبتهای مذهبی میزان ارادت به امامان شیعیان در زمان اجرای مراسم و سنتها به خوبی مشهود است. یکی از مراسم خاص شهر طبس که در ماه عزاداری اجرا میشود مراسم نخل گردانی است که در روز شهادت امام سوم شیعیان با شکوه و عظمت خاصی انجام میشود و عده زیادی از مردم خراسان خود را به طبس میرسانند تا در مراسم نخل گردانی شرکت کنند، این مراسم با نوحهخوانی و سوگواری برای خاندان پیامبر اسلام همراه است.
صنایع دستی
دستان هنرمند صنعتگران و هنرمندان خلاق این شهر کویری با هنرهایی چون: گیوه بافی ، حصیربافی ، مسگری ، صفحهی مورد نظر پیدا نشد، قالی بافی و گلیم بافی آشناست. حکاکیهای نقش بسته بر ظروف قلمزنی و مسی، نقشهایی از نخل و پلیکان است که نماد طبساند.
سوغات
علاوه بر هنرهای دستی هنرمندان طبس، از محصولات کشاورزی این شهر کویری میتوان به عنوان سوغات بهره گرفت: محصولاتی چون: خرما، پرتقال، پسته، خرمالو، صیفیجات و گل نرگس؛ همچنین شیرینیهای که با شنیدن اسمشان حس چشایی به وجد میآید، شیرینیهای سنتی مانند: قطاب، باقلوا، روور کرده (roo var karde)، نان چایی، نان نخود، نان قرص و مرباهای که از محصولات کشاورزی مهیا میشوند مثل: مربای بهارنارنج، مربای پوست پرتقال، مربای بالنگ و عرقیات کوهی و محلی طبس.
نگینی در کویر!!! شهر پر آب و کویری طبس!!! این هر دو کنار هم عجیب است ولی هست