بازچرخانی آب
یکی از ارکان اقامتگاه‌های بومگردی لزوم استفاده درست از منابع انرژی، از جمله آب است. علاوه بر این در تمامی استانداردهای داخلی و خارجی مربوط به اقامتگاه‌های بومگردی، استفاده بهینه از آب و بازاستفاده آن مورد توجه قرار گرفته، تغییرات اقلیمی و دوره‌‌های خشکسالی طولانی مدت در ایران است که لزوم پرداختن به استفاده بهینه از آب را با اهمیت‌تر می‌کند. به همین دلیل برای درک بهتر مفهوم استفاده بهینه و بازاستفاده آب، بد نیست که ابتدا انواع آب را بشناسیم.
امروزه آب را به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌کنند. به نظر می‌رسد این موضوع چندان هم جدید نباشد و پیشینیان ما بدون دسته بندی مشخص و نام نهادن بر روی انواع آب، به صورت تجربی و به دلیل زندگی در سرزمین کم آب فلات ایران، از آب به صورت بهینه استفاده می‌کردند.
- آب پاک (Clean Water)، که همان آب آشامیدنی است و می توان گفت آب‌های لوله‌کشی، آب‌های زیرزمینی، آب چشمه‌ها، قنات‌ها و ... در این دسته قرار می‌گیرد.
- آب خاکستری (Grey Water)، که آب خروجی آشپزخانه، روشویی و حمام در این دسته قرار دارد. و به دلیل رنگ کدرش و این که بین دو آب سفید که شفاف است و آب سیاه که رنگ سیاه رنگی دارد، خاکستری نامیده می‌شود.
- آب سیاه (Black Water)، فاضلاب سرویس‌های بهداشتی در این دسته قرار می‌گیرد.
به دلیل بحران پیش آمده در منابع آب شیرین، امروز بحث باز استفاده از آب‌های خاکستری مطرح شده است. آبی که با یک پاکسازی ساده می‌تواند دوباره به چرخه مصرف برگردد مانند آبیاری گیاهان، استفاده در فلاش تانک‌ها و ... .
اگر به گذشته برگردیم، آب‌ها در مرحله اول برای نوشیدن و خوردن برداشت می‌شدند. آب سرریز برای مصارف شستشو مانند ظروف، لباس و امثال آن به کار می‌رفتند. سرریز این آب برای نوشیدن دام ها استفاده می‌شد. در ادامه این آب برای مصارف کشاورزی وارد زمین‌های کشاورزی می‌شده است. از آنجایی که برای شستشو مواد شیمیایی استفاده نمی‌شد مشکلی برای دام یا استفاده برای آبیاری ایجاد نمی‌شده است. به این ترتیب سرریز آب پس از استفاده در منظورهای مختلف، دوباره وارد سفره‌های زیر زمینی شده و از هدر رفتن این مایه حیات جلوگیری می‌شده است. اما امروزه آب‌ها به صورت یکبار مصرف استفاده می‌شوند و پس از آن دورریخته می‌شوند. از طرفی به دلیل استفاده روزافزون از مواد شیمیایی قابلیت استفاده مجدد را کمتر داشته و در صورت ورود به منابع زیرزمینی، ایجاد آلودگی می‌کنند.
اما، ما در اقامتگاه‌های بومگردی چگونه می‌توانیم آب را به صورت بهتری مدیریت کنیم؟
- یکی از کارهای موثر در کاهش مصرف و جلوگیری از هدررفت آب، کاهش فشار آب در شیرهای آب است. اگر در منطقه‌ای هستید که آب داخل لوله‌ها فشار زیادی دارد، می‌توانید فشار آب ورودی به ساختمان را از محل کنتور کم کنید.
- در مرحله بعد، می‌توانید فشار آب را از محل ورودی به شیرهای روشویی یا ظرفشویی کم کنید. با اندکی بستن شیرهای پیسوار در محل روشویی یا ظرفشویی می‌توانید فشار آب را با توجه به نیازتان در هر یک از لوله‌های اب گرم یا سرد تنظیم کنید.
- یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش مصرف، توجه مصرف کنندگان است. پس سعی کندی با نصب تابلو و تذکرهای مناسب برای مهمانان، آنها را به مصرف کمتر تشویق کنید، به ویژه که بیشتر کشور ما دچار بحران آب است و بسیاری ا قامتگاه‌های بومگردی در مناطق کویری اران قرار دارند.
- با گذاشتن سر شیرهای فشار شکن یا استفاده از انواع شیرهایی که هوا را با آب مخلوط می‌کنند، می‌توان در مصرف آب هنگام دوش گرفتن تاثیر گذاشت. برخی هتل‌ها برای کاهش مصرف، دوش‌های زمان‌دار نصب می‌کنند که هر ۳ دقیقه باید دوباره شاسی برای فعال شدن جریان آب فشار داده شود، این امر مصرف کننده را به سریعتر دوش گرفتن تشویق می‌کند.
اما به غیر از این راه‌های کاهش مصرف، چه کار دیگری می‌توان انجام داد؟ چیزی که ما شما را به انجام آن تشویق می‌کنیم، باز استفاده از آب‌های خاکستری است. برای این کار می‌توانید برخی کارهای ساده یا حتی پیچیده را انجام دهید.
- یکی از راه‌های کاهش استفاده از آب لوله‌کشی، جمع‌آوری آب باران است. در برخی کشورها، با گذاشتن دبه‌‌هایی زیر ناودان‌ها آب باران را جمع‌آوری می‌کنند. توجه کنید که حجم این دبه‌ها باید به اندازه‌ای باشد که در صورت پر شدن هم، قابل حمل و نقل باشد. می‌توان این آب‌ها را در تانکری بزرگ جمع‌آوری و در فصول کم باران‌تر سال برای آبیاری یا موارد دیگری مثل آب پاشی حیاط و امثال آن استفاده کرد.
- اگر به جمع‌آوری آب در هنگام مرمت یا ساخت توجه شود، می‌توان به میزان خوبی در مصرف آب صرفه‌جویی کرد. با جمع آوری اب شستشو و باز پمپاژ آن به درون چرخه مصرف مواردی مانند فلاش تانک‌ها یا آبیاری و ... و به صورت کلی موارد غیر قابل خوراکی. متاسفانه اگر تمهیدات لازم برای جمع‌آوری آب از ابتدا اندیشیده نشود، این کار کاری سخت و هزینه‌بر است. اما اگر این کار را در زمان لوله‌کشی انجام دهید، می‌توانید آب‌های خروجی‌تان را به درون یک تانکر هدایت کنید و حتا از آن آب برای فلاش تانک‌ها استفاده کنید. اگر امکان تصفیه این آب را داشته باشید می‌توانید دوباره آب را برای مصارفی مانند شستشو استفاده کنید. اگر امکان لوله‌کشی آب روشویی و ظرفشویی‌تان را به درون یک تانکر ندارید، می‌توانید آنها را تا جای ممکن به صورت دستی جمع‌آوری کنید.
- همچنین می‌توانید آب شستشوی مواد غذایی مثل میوه و سبزیجات یا امثال آن را جمع کرده و درون تانکر بزرگ تخلیه کنید. توجه داشته باشید که مقدار اندک مواد شوینده نه چندان قوی مانند مایع‌های شستشو، ضرر خیلی زیادی برای باغچه‌های شما ندارد.
به صورت کلی پیشنهاد ما به شما، استفاده از ساده‌ترین روش‌ها برای کمک به بازاستفاده آب است. گاهی می‌توان از راه‌های ساده و در دسترس برای بسیاری موارد بهره گرفت. همیشه با اولین قدم راه آغاز می‌شود.
