خراسان شمالی هم یکی از سه بخش تقسیم شده خراسان بزرگ است که زمان زیادی از استان شدنش نمیگذرد. با توجه به همسایگی با ترکمنستان و مهاجرت اقوام مختلف؛ ترکمن، کرد، لر، بلوچ و ترک به این استان میتوان خراسان شمالی را اقلیم فرهنگها خواند.
با گذری در شهرهای استان تفاوتهای قومی و فرهنگی به خوبی قابل مشاهده است و دلیل بر این مدعا وجود پوششهای مختلف و متنوع اقوام در جای جای خراسان شمالی است، ساکنیش با هر قومیت و فرهنگی بر روی یک گستره در کنار هم مشغول کشاورزی و دامداری هستند.
از دیر باز موسیقی و ساز با خون خراسانیان عجین بوده و هست در خراسان شمالی نواختن ساز دوتار از قدمت زیادی برخوردار است و استادان زبردستی در این استان پرورش یافتهاند؛ علاوه بر دوتار سازهایی چون؛ کمانچه، دهل و نی در مراسم و آیینهای خراسانی نواخته میشوند، شنیدن نوای این سازها در کنار اشعار خراسانی و فضایی جذاب و به یاد ماندنی را رقم میزند.
صنایع دستی نشانی از اصالت و قدمت هر منطقه و ساکنانش دارد. صنایع دستی این استان، شامل گلیم بافی ، سفره، قالیچه، پلاس بافی ، چادرشب بافی ، چاروقدوزی، ساخت زیورآلات سنتی، ساخت سازهای سنتی، نمدمالی ، منبت کاری و رنگرزی سنتی، است، که همچنان رایج بوده و تولید میشود، یکی از مهمترین صنایع دستی این منطقه فرش دورو است که ترکمنهای ساکن استان خراسان شمالی آن را میبافند. این فرش توجه گردشگران زیادی را به خود معطوف کرده است. در کنار این صنایع دستی، میتوان از خوراکیهایی چون آبنبات و نقل به عنوان سوغاتی استفاده کرد.
علاوه بر تنوع اقوام در خراسان شمالی غذاها در این استان نیز از تنوع زیادی برخوردار است و میتوان از؛ اشکنه، کمه جوش، حلیم عدس خراسانی، ساطری پلو، آش آبکش، قروتو، آش بلغور گندم، آش حلبه و زیره و توگی سرداغی که از غذاهای خاص استان خراسان شمالی هستند نام برد.