نام قدیم :
ایساتیس
وجه تسمیه :
یزد به معنای مقدس و پاک است.
شهرت :
شهر بادگیرها
جمعیت :
486,152 (نفر)
مساحت :
70,011 (کیلومترمربع)
ایستگاه راهآهن
فرودگاه
یزد اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی بعد از ونیز ایتالیاست. شهری معروف به بادگیرها، منارهها و زیبایی معماری خاص کویر. این شهر کویری مرکز استان یزد است و در درهای وسیع و کم آب بین رشته کوههای شیرکوه و خرانق قرار گرفته است، این شرایط آب و هوایی خاص، عاملی بوده است که از گزند مهاجمان در امان بماند، به طوریکه بسیاری از دانشمندان و ادیبان در زمان حمله مغول به اینجا پناه آوردند و به فعالیت خود ادامه دادند.
شهر یزد به خاطر کمبود آب و شرایط خاص مناطق کویری مثل حرکت ماسههای روان و میزان اندک باران و تبخیر فراوان، شرایط مناسبی برای کشاورزی ندارد و مهمترین فعالیت اقتصادی مردم صنایع دستی و صنایع معدنی است.
در این شهر بناها و امارتهای تاریخی وجود دارد که از نظر معماری بسیار مورد توجه هستند. مجموعه باغ دولت آباد، مسجد جامع کبیر، تکیه و مسجد امیرچخماق، زندان اسکندر، مجموعه حمام و بازارخان، آب انبار شش بادگیری و آتشکده و برج و باروی قدیمی و ... از جمله اماکن دیدنی شهر هستند. اگر به یزد سفر میکنید، مسجد امیرچخماق را از دست ندهید، از بالای آن میتوان بادگیرهای زیبایی را مشاهده کرد که زمانی تنها راه فرار از گرمای کویر بوده است. یزد سرزمین قناتهاست. در سی کیلومتری جنوبشرقی شهر، شش قنات وجود دارد که یکی از دیدنیهای این شهر به حساب میآید.
زرتشتیان زیادی در این شهر زندگی میکنند که دیدن آتشکده و قبرستان آنها خالی از لطف نیست. در بخش شمال شرقی شهرستان یزد قبرستانی قدیمی وجود دارد به نام دخمه. دیدن شهر و طلوع خورشید از دخمه، تصویری از کویر را در ذهن نقاشی میکند که فراموش نشدنی است.
مردم این شهر به زبان فارسی و با لهجه یزدی سخن میگویند. بیشتر آنها مسلمان و پیرو شیعهاند، تعداد زیادی هم زرتشتی در این شهر از روزگاران قدیم حضور داشتهاند که همچنان در کنار مسلمانان زندگی میکنند و رسومات خود را بجا میآورند.
در این شهر مثل دیگر نقاط ایران رسم و رسومات سنتی پا برجاست و در بیشتر مراسمها همچنان این پایبندی دیده میشود. ماه محرم و صفر که برای مسلمانان ماه عزاداری است در شهر یزد و روستاهای اطرافش مراسمی زبانزد برگزار میشود، بلند کردن نخل و اجرای تعزیه یکی از این مراسمهاست. پخت شیرینیهای مختلف برای هر مراسمی همچنان وجود دارد به طوریکه صنعت شیرینیپزی در این شهر به عنوان یکی از مهمترین فعالیتهای اقتصادی است و سوغاتی خوشمزهای را برای هر گردشگری به ارمغان دارد. باقلوا، سوهان، قطاب، پشمک، حاجی بادام و ... از جمله شیرنیهای مشهور یزد است.
قالی بافی ، چاقوسازی ، سبدبافی، سنگ تراشی ، پارچه بافی، ترمه بافی ، سرامیک و سفالگری ، طلا و نقرهکاری از مهمترین صنایع یزد به شمار میآیند.