در جنوب رشته کوه البرز و در شمال دشت کویر،‌ شهر سمنان با آب و هوای متنوع و خشک قرار گرفته است. این شهر مرکز استان سمنان است. 
خانه‌های تاریخی فراوانی در شهر سمنان وجود دارد که بخش مهمی از بافت تاریخی شهر را تشکیل داده است، خانه‌هایی چون خانه تدین ، خانه کلانتر، خانه طاهری،‌ خانه ترابی، عمارت و باغ امیرسمنان، خانه حاج ناصر، خانه عبدوس، خانه منشی‌الاطبا، کوچه با‌غ‌های سمنان در وسط شهر قرار گرفته و پر است از درختان انجیر، انار و توت، که زیبایی طبیعی را به این شهر بخشیده است، در کنار آب و هوای کویری سمنان، دیدن این باغ‌ها لذت‌بخش خواهد بود. 

مردم سمنان به زبان سمنانی و با لهجه‌های مختلفی سخن می‌گویند، بیشتر آن‌ها مسلمان و پیرو شیعه هستند. لباس محلی سمنانی امروزه به تن کسی دیده نمی‌شود اما در قدیم لباس زنان شامل چارقد، پیراهنی به نام شوی، شلیته و پاپوش بوده است و لباس مردان شامل سرپوش مردانه، تن‌پوش تابستانی، زمستانی و پاپوش بوده است. موسیقی که در استان و شهرستان سمنان دیده می‌شود تاثیرپذیرفته از مقامات و ملودی‌های مازندرانی، خراسانی و اقوام مهاجرترک است که امروزه به شکل موسیقی کلاسیک ایرانی و موسیقی سنتی اقوام ترک زبان شنیده می‌شود و رایج است. 

آداب و رسومی چون برگزاری اعیاد مذهبی و ایرانی در این شهر اهمیت دارد و برای هرکدام مراسم خاص خود را دارند. آداب و رسوم ماه رمضان در این شهر زیاد دیده می‌شود، همچنان در بعضی از روستاها شوخوانی وجود دارد و تمییز کردن مسجد دو روز قبل از رمضان همچنان رایج است، مراسم‌ مخصوص عید نوروز نیز زیاد دیده می‌شود، مثلا در نیمه دوم ماه اسفند نوروز‌خوانی دارند و دیگر مراسم‌ها که مانند دیگر نقاط ایران است.

غذاهای محلی زیادی در استان سمنان وجود دارد ولی پخت سبزی‌پلوی سمنانی، مخصوص این شهر است.

صنایع دستی چون: گیوه بافی ، کلاه مالی، مهرسازی و سفالگری ، رونق زیادی دارد و در کنار محصولاتی چون نان سنتی، شیرمال، کماچ و خشکبار، می‌تواند سوغاتی مناسبی برای مسافران باشد.