در شمال غربی استان ایلام ، با آب و هوایی کوهستانی و بهاری، شهرستان ایلام قرار گرفته که از سمت غرب با کشور عراق هم‌مرز است. چهارچوب شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی قرار گرفته که بافتی قدیمی دارد. این بافت در حال بازسازی است.

قلعه والی که امروزه موزه مردم‌شناسی است، آبشار سرطاف، قلعه قیران که مشرف به جنگل‌های ششدار است، قلعه اسماعیل‌خان، کاخ فلاحتی و جنگل‌های بلوط جزیی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این شهر هستند.

مانند هر شهر دیگری در ایران، ایلام نیز غذاهای معروف و خاص خود را دارد که خوردن آن‌ها،‌ تجربه‌ای خوشمزه و جدید خواهد بود. غذاهایی چون خورشت تره‌کوهی، کشکینه، ترخینه، آبگوشت بامیه، پاقازه، ماسوا، نژی آوا و کوفته سیرابی و ... از معروف‌ترین غذاها هستند.

مردم این سرزمین به زبان کردی ایلامی صحبت می‌کنند و بیشتر آن‌ها مسلمان و پیرو شیعه هستند. لباس محلی ایلامی‌ها در قدیم شامل دستار، شال،‌ ستره، کلاه، کلاش و... بوده است، امروزه تنها در بعضی از روستاها و شهرها دستار و شلوار کردی به تن مردان و لباسی بلند و سربندی مخصوص به تن زنان دیده می‌شود. آداب و رسوم خاص خود را دارند و همچنان نیز به آن پایبند هستند. از جمله مراسمی که برگزار می‌شود، می‌توان به عزاداری چمر و رسومات خاص ازدواج اشاره کرد، که در مراسم عروسی هر مرحله‌ای دارای نامی جداست مانند: شیرینی‌خوران، دامادچرانه، دستگیرانی و مراسم روز عروسی که به همراه موسیقی آشنای کردی زیبا و دلنشین برگزار می‌شود.

غذاهای محلی و خوشمزه ایلامی را نباید در سفر از دست داد، خورشت تره‌کوهی، ترخینه، کوفته سیرابی، شله امیری، مکش و گوجه پونه از جمله‌ غذاهای بی‌نظیر این منطقه است.

 وجود ایل و عشایر در این منطقه باعث به وجود آمدن صنایع دستی چون: قالی بافی ، گلیم‌ بافی ، نمدمالی ، گیوه بافی و سیاه چادربافی  شد، که امروزه مهم‌ترین صنایع باقی مانده از آن دوران، قالی‌بافی، گلیم، موج‌بافی، نمدمالی و ساخت زیورآلات سنتی است، گلیم نقش برجسته ایلام، شهرت جهانی دارد. در کنار صنایع دستی، خوراکی‌هایی چون، بژی برساق، کله کنجی، نان محلی ایلام، کاک، بنه و سقز در این شهر معروف هستند که می‌توان به عنوان سوغاتی از آن‌ها استفاده کرد.