در حوالی سال ۱۳۲۰ واحهای کوچک در بین حاشیه جنوبی دشت کویر و در سه کیلومتری شمالِ روستای مصر، به همت و هوشمندی خان روستای مصر و با ساخت دوازده خانه به نیت دوازده امام شیعیان شکل گرفت، به نام روستای فرحزاد یا مزرعهی پایین.
روایت اینطور است که، تعدادی رعیت مسن برای خان روستای مصر کار میکردند که کارآیی لازم و کافی را نداشتند و به نوعی نانخور سفره ارباب تلقی میشدند. به پیشنهاد خان، آنها در مکانی جدید مستقر شدند و با اندک آبی که به خاطر شیب زمین به فرحزاد میرسید در زمینهای روستا مشغول به کشاورزی شوند در عوض مستقل باشند و دیگر نیازی نبود به عنوان کارگر برای خان یا ارباب کار کنند. خان هم به خوبی میدانست که زمین و آب فرحزاد محصول آنچنانی و مازاد بر مصرف اهالی نخواهد داشت، زمینها و خانهها در برابر پرداخت وجهی به اهالی واگذار شد و زندگی جدیدی در سه کیلومتری شمال روستای مصر شکل گرفت.
مطابق با نقشههای موجود در اداره ثبت سال ۱۳۳۵ عامری داماد یوسف (یوسف پایهگذار روستای مصر) خانِ وقتِ روستای مصر برای بهبود زمینهای زراعی فرحزاد مبلغ ده هزار تومان از بانک، وام دریافت کرده و اقساط آن را هم پرداخت کرده است. فرحزاد که از لحاظ ارتفاع نسبت به روستای مصر پایینتر قرار داشت به مزرعهی پایین شناخته میشد و روستای مصر با وجود آن که در جنوب فرحزاد قرار داشت در بین اهالی به نام مزرعهی بالا معرف بود. کم کم بخشی از آبِ قنات مصر به مزرعهی پایین رسید، همزمانی این اتفاق با زایمان فرح باعث شد تا مزرعهی پایین به فرحزاد تغییر نام پیدا کند. به مرور مدرسهای در روستا ساخته شد و تا نیمههای دهه هفتاد به فعالیت خود ادامه داد اما عدم وجود امکانات کافی و مشکلات زندگی در فرحزاد باعث شد تا اهالی کم کم به مهاجرت فکر کنند و خانههای روستا یکی پس از دیگری به مخروبههایی خالی از سکنه بدل شوند اما با ورود گردشگران خارجی و طراحی تورهایی برای شترسواری از روستای مصر به عروسان با همکاری ساربانی باتجربه همچون علی حیدری (علی ساربون یا علیِ ابراهیم) نیاز به محلی برای اسکان گردشگران هر روز بیشتر حس میشد. این اتفاقات دلیلی شد برای بازسازی خانهای پدری در فرحزاد، به دست زنده یاد سیدهاشم طباطبایی (Baarandaz
) که میزبانی برای گردشگران ایرانی و خارجی شود. حضور گردشگران و بازگویی خاطراتشان از سفر به کویر برای سایرین و ساخت فیلم خیلی دور خیلی نزدیک، روستاهای منطقه شناختهتر از قبل شدند و منطقه به کویر مصر مشهور شد.
نام روستای فرحزاد در کتابهای راهنمای گردشگران به زبانهای مختلف به ثبت رسید و این سبب شد که اهالی یکی پس از دیگری به روستا برگردند و اقدام به بازسازی خانهها جهت پذیرایی و میزبانی از گردشگران کنند. هم اکنون در کنار کشاورزی و دامداری مشاغل جدیدی در حوزه گردشگری و کویرنوردی در فرحزاد شکل گرفته و میتوان گفت تقریبا همه خانههای روستا تبدیل به هتل یا اقامتگاههای بومگردی شدهاند.
به قلم: حسین طباطبایی