Natural Point
از جمله آثار تاریخی به جا مانده در South Khorasan و در پنج کیلومتری شرق شهر Nehbandan است که قدمت آن به دوران اشکانیان مىرسد و به گفته عدهاى از صاحبنظران محل شهر باستانى «نِه» در آن جا بوده است. مشرف بودن این بنا از چهار طرف به دشتهای وسیع، اهمیت این بنا در دوران خود را میرساند. نام اصلی این قلعه «شاه دزد» بوده که برگرفته از نام صاحب اصلی و اولی این بنای تاریخی است و بعدها به این قلعه «شاهدژ» گفته شده است. قلعه نهبندان مجتمعی بزرگ از عناصر و اجزا معماری مختلف با کارکردهای گوناگون است هر چند در مجموع بنایی نظامی و شبیه یک پادگان بزرگ میباشد که مربوط به فداییان اسماعیل بوده است و مصالح بنا به طور کامل از سنگ و آجر است. این قلعه ۱۴۰۰ متر از سطح دریا بالاتر است، بنایی که ۳۰۰۰ سرباز را در دل خود جای داده است. در وسعت ۵۳ هزار متری بزرگترین قلعه سنگی کشور ما ایران ۹ آبانبار وجود داشته که اکنون اثراتی از آنها بر جای مانده است. معماری ایرانی این قلعه، به خاطر استفاده از سنگ هایی که بدون ساروج و هیچ گونه ملاتی دیوارهایش را تشکیل داده است، مورد توجه میباشد.
در این قلعه سفالهایى وجود دارد که به لحاظ شکل ظاهرى و رنگآمیزى شباهت زیادى به سفالهاى دوره اشکانى دارد. البته وجود سفالهاى دوره صفویه در قلعه حکایت از آن دارد که این قلعه تا دوران صفویه نیز مورد استفاده بوده و بعد از آن متروک شده است. وجود این قلعه صحت ادعای بعضی منابع تاریخی کـه سابـقه شهـر نهبندان را بـه دوران پیـش از اسلام میرسانند را تایید میکند. قلعه نیز نشانگر نوعى استادى و فن در ساختن این نوع قلعهها از دوران اشکانى تا دوره صفویه است. آب آشامیدنی این قلعه و دژ نظامی از طریق آبادیهای اطراف که کارگران آن را به ارتفاع هزار و ۴۰۰ متری آن منتقل میکردند تامین میشده و در زمان بارندگی و فصل سرما نیز از طریق جمع آوری آب باران بوده است. قلعه سنگی نهبندان میتواند همان شهر ( نه ) باشد که با نقشه دایرهای شکل خود بیانگر مجتمع سازی مسکونی در دوره پیش از اسلام است. سفالهای پراکنده بر سطح محوطه و آوارهای قلعه از نظر فرم و تزیینات به کار رفته، نشانگر قدمت قلعه تا دوره صفویه میباشد.